4. สัญโญชนสูตร
[184] เทวดาทูลถามว่า
โลกมีอะไรหนอเป็นเครื่องประกอบ
ไว้ อะไรหนอเป็นเครื่องเที่ยวไปของโลก
นั้น เพราะละขาดซึ่งธรรมอะไรจึงเรียกว่า
นิพพาน.
[185] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า
โลกมีความเพลิดเพลินเป็นเครื่อง
ประกอบไว้ วิตกเป็นเครื่องเที่ยวไปของ
โลกนั้น เพราะละตัณหาเสียได้ขาด จึง
เรียกว่านิพพาน.
อรรถกถาสัญโญชนสูตร
พึงทราบวินิจฉัยในสัญโญชนสูตรที่ 4 ต่อไป :-
บทว่า กึสุ สํโยชโน ความว่า อะไรเป็นสังโยชน์ อะไรเป็น
เครื่องผูกไว้. บทว่า วิจรณํ ได้แก่ เท้าทั้งหลายเป็นเครื่องเที่ยวไป. บทว่า
วิจรณํ นี้เป็นคำเอกพจน์ใช้ในอรรถแห่งพหูพจน์. บทว่า วิตกฺกสฺส วิจรณา
ได้แก่ วิตก เป็นเท้าของโลก.
จบอรรถกถาสัญโญชนสูตรที่ 4
5. พันธนสูตร
[186] เทวดาทูลถามว่า
โลกมีอะไรหนอเป็นเครื่องผูกไว้
อะไรหนอเป็นเครื่องเที่ยวไปของโลกนั้น
เพราะละเสียได้ซึ่งอะไร จึงตัดเครื่องผูก
ได้หมด.
[187] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า
โลกมีความเพลิดเพลินเป็นเครื่องผูก
ไว้ วิตกเป็นเครื่องเที่ยวไปของโลกนั้น
เพราะละตัณหาเสียได้ขาด จึงตัดเครื่องผูก
ได้หมด.